Metaverse: Nền tảng kết nối giữa thực tế và ảo

"Metaverse" - thuật ngữ này đã trở thành chủ đề nóng hổi kể từ khi Facebook đổi tên thành Meta và tuyên bố đặt cược vào công nghệ tương lai này. Nhưng liệu Metaverse có thực sự là tương lai của Internet hay chỉ là sự cường điệu để thu hút đầu tư? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu thuật ngữ này là gì, công nghệ nào đứng sau nó, và tại sao nó lại gây tranh cãi.

Thuật ngữ Metaverse là gì

Metaverse là gì?

Metaverse là một khái niệm tổng hợp mô tả không gian số song song với thế giới thực, nơi con người có thể tương tác, làm việc, giải trí, và sáng tạo. Trong không gian đó:

- Người dùng: Sử dụng avatar kỹ thuật số để đại diện bản thân, tạo nên một "phiên bản số" của chính mình.

- Không gian: Là những thế giới ảo được xây dựng bằng công nghệ, từ các môi trường siêu thực trong game cho đến các phòng họp ảo được thiết kế chi tiết như thật.

- Hoạt động: Bao gồm chơi game, giao dịch tài sản số, học tập, hoặc thậm chí tham gia các buổi hòa nhạc hoặc sự kiện trực tuyến lớn.

Điều khiến Metaverse đặc biệt là khả năng kết nối toàn cầu, phá vỡ ranh giới địa lý. Bạn có thể tham gia một buổi họp tại Mỹ, thăm một triển lãm tại Nhật Bản, và giao lưu với bạn bè từ khắp nơi chỉ trong vài phút.

Ví dụ thực tế: Roblox và Fortnite là các không gian trò chơi trực tuyến nhưng đang dần phát triển thành những cộng đồng ảo, nơi tổ chức các sự kiện và tương tác xã hội.

Các công nghệ cốt lõi định hình Metaverse

Thực tế ảo (VR - Virtual Reality):

VR tạo ra một thế giới ảo hoàn chỉnh, nơi người dùng có thể trải nghiệm mọi thứ mà không cần rời khỏi nhà. Đeo kính VR, bạn có thể bước vào một không gian ba chiều, tương tác với các vật thể và con người trong môi trường này. Nhờ điều này giúp cho công nghệ này là một trong các công nghệ cốt lõi định hình của Metaverse.

Công nghệ thực tế ảo VR

Thực tế tăng cường (AR - Augmented Reality): 

Khi nhắc đến công nghệ cốt lõi định hình của Metaverse thì phải nhắc tiếp đến AR giúp tích hợp các yếu tố kỹ thuật số vào thế giới thực. Điều này tạo ra những trải nghiệm vừa chân thật, vừa tăng cường thông tin cho người dùng.

Blockchain và NFTs: 

Blockchain đảm bảo tính bảo mật và minh bạch trong các giao dịch kỹ thuật số, trong khi NFT giúp xác minh quyền sở hữu tài sản số. Trong Metaverse, chúng có vai trò quan trọng như: Mua bán tài sản số, xác thực tác phẩm nghệ thuật.

Kết nối 5G và AI: 

- 5G: Đảm bảo tốc độ Internet nhanh, mượt mà, đáp ứng nhu cầu kết nối của các môi trường Metaverse phức tạp.

- AI: Làm cho các nhân vật và môi trường trong Metaverse thông minh hơn, từ việc điều hành NPC (nhân vật không phải người chơi) đến cá nhân hóa trải nghiệm cho từng người dùng.

Lợi ích tiềm năng của Metaverse

Metaverse không chỉ là một không gian giải trí mà còn mở ra nhiều cơ hội kinh doanh và phát triển xã hội:

Tái định nghĩa cách làm việc:

- Metaverse cho phép tổ chức các cuộc họp ảo với cảm giác chân thực hơn so với Zoom hay Microsoft Teams.

- Các công ty như Meta đã giới thiệu nền tảng Horizon Workrooms để hỗ trợ làm việc từ xa.

Giáo dục không biên giới: Học sinh, sinh viên có thể tham gia các lớp học thực tế ảo, trải nghiệm các chuyến tham quan ảo, hoặc thực hành thí nghiệm trong môi trường VR mà không cần phòng thí nghiệm vật lý.

Dạy học và làm việc cùng Metaverse

Phát triển kinh tế số: Metaverse tạo ra một nền kinh tế hoàn toàn mới, nơi người dùng có thể mua bán tài sản kỹ thuật số, tham gia vào thương mại điện tử, hoặc kiếm tiền qua các hoạt động trong thế giới ảo.

Những thách thức lớn của Metaverse

Mặc dù hứa hẹn nhiều tiềm năng, Metaverse cũng đang đối mặt với không ít khó khăn:

Hạn chế công nghệ:

- Thiết bị VR/AR hiện tại vẫn còn đắt đỏ và khó sử dụng.

- Tốc độ kết nối Internet ở nhiều khu vực chưa đáp ứng được yêu cầu của Metaverse.

Thiếu tiêu chuẩn liên kết: 

- Mỗi công ty đang xây dựng Metaverse theo cách riêng, dẫn đến việc thiếu tính liên kết giữa các nền tảng.

- Người dùng khó di chuyển avatar hoặc tài sản số giữa các hệ sinh thái khác nhau.

Nguy cơ về quyền riêng tư và bảo mật:

- Các không gian ảo có thể bị hacker tấn công hoặc sử dụng để thu thập dữ liệu trái phép.

- Lịch sử của Meta (Facebook) về vi phạm quyền riêng tư đặt ra câu hỏi liệu Metaverse có an toàn.

Rào cản văn hóa và pháp lý:

- Không phải quốc gia nào cũng sẵn sàng chấp nhận các giao dịch hoặc tài sản kỹ thuật số.

- Xung đột văn hóa, đạo đức có thể xảy ra khi người dùng nhập vai trong các thế giới ảo.

Công nghệ tương lai của Metaverse

Metaverse hiện tại giống như Internet những năm 1990 – đầy tiềm năng nhưng chưa rõ ràng. Nhiều chuyên gia nhận định rằng, phải mất 10-20 năm nữa công nghệ mới có thể đạt đến sự trưởng thành. Một số lĩnh vực có thể định hình lại nhờ Metaverse bao gồm:

- Giải trí: Tạo ra các buổi hòa nhạc ảo như sự kiện của Travis Scott trong Fortnite hay các nhóm nhạc ảo từ người thật.

- Y tế: Bác sĩ có thể sử dụng VR/AR để đào tạo hoặc hỗ trợ phẫu thuật từ xa.

- Thương mại: Các cửa hàng ảo sẽ cho phép người dùng thử sản phẩm trước khi mua.

Nhóm nhạc ảo PLAVE sử dụng VR với người thật

Tuy nhiên, cần có sự hợp tác giữa các chính phủ, công ty công nghệ và cộng đồng để giải quyết các vấn đề hiện tại và hướng công nghệ tương lai này đến một sự phát triển bền vững.

Metaverse mang lại nhiều kỳ vọng về một tương lai nơi con người có thể hòa mình vào thế giới ảo. Tuy nhiên, thực tế hiện tại cho thấy đây vẫn là một khái niệm chưa rõ ràng và còn rất xa để đạt được sự hoàn thiện. Trong khi chờ đợi công nghệ tương lai trở thành hiện thực, chúng ta có thể tận hưởng những tiện ích mà công nghệ hiện đại mang lại và quan sát xem Metaverse sẽ phát triển như thế nào trong những năm tới.